Dit artikel is een samenvatting van de presentatie die Freek Janssen op 20 februari tijdens __SMC073_ gaf over de _Snob 2000_._
Dit verhaal gaat over serendipiteit, en slechts zijdelings over de Snob 2000. Want het is volgens mij helemaal niet zo interessant om te horen hoe een paar bloggers bedenken dat ze het niet eens zijn met de keuzelijst van de Top 2000, een alternatief bedenken, ruim 500 stemmen verzamelen en uiteindelijk een lijst presenteren die vol staat met helden van de afgelopen 20 jaar als Radiohead, Pearl Jam en R.E.M.
Serendipiteit is wat social media zo bijzonder maakt, en wat ervoor heeft gezorgd dat de Snob 2000 werd bedacht, vorm kreeg en ging leven. Serendipiteit komt van het Engelse Serendipity. Dat is niet alleen een film, maar het betekent ook nog iets. In 2004 is het uitgeroepen tot het Engelse woord dat het moeilijkst te vertalen is, en daarom hebben we er in het Nederlands maar serendipiteit van gemaakt. Het betekent zoiets als ‘je was er eigenlijk niet naar op zoek, maar kwam het toevallig tegen en het is leuk’.
Social media, en Twitter in het bijzonder, is voor mij een leuke borrel die 24 uur per dag doorgaat. Ik kan er naar binnen kan lopen en weer weg gaan wanneer ik wil. Ik kan een gesprek aangaan met iemand als ik die iets interessants te zeggen heeft en mensen die minder boeiende dingen zeggen negeren. Of zelfs uit mijn borrel schoppen. Weg jij!
Nutteloze muziekfeiten
Op feestjes praat ik graag over muziek. Ik raak er niet over uitgepraat. Sinds ik op mijn achtste een cassetterecorder kreeg van mijn ouders ben ik de Top 40 (en later de alternatieve scene) op de voet gaan volgen. Ik heb veel nutteloze feiten opgeslagen in mijn hoofd en op de een of andere manier gaan die er ook niet meer uit.
Maar het is niet zo dat ik op borrels alleen maar nutteloze feiten over popmuziek reproduceer. Na een minuut of vijf komt het er eigenlijk altijd op neer dat ik andere mensen mijn muzieksmaak probeer op te dringen. Niet uit bemoeizucht, maar omdat ik denk dat veel mensen alleen luisteren wat vaak gedraaid wordt op de radio, en er wordt zóveel meer moois gemaakt. ‘Dus jij vindt Coldplay leuk? Dan zou je ook eens naar Tom Odell moeten luisteren!’
Mijn favoriete slachtoffers zijn mensen die dit zeggen:
_’Ik ken eigenlijk wel alle liedjes, maar ik weet nooit hoe ze heten of wie het zingt.’_
Bijna twee jaar geleden begon ik een eigen blog, die toen nog ‘In de schaduw’ heette. Ik werk in de PR en merkte dat bloggen een steeds belangrijker onderdeel werd van mijn werk. De beste manier om te onderzoeken hoe dat werkt, wat wel aanslaat en wat niet, is om een blog te beginnen over wat je het meeste bezighoudt.
Voor mij is dat dus muziek die ondergewaardeerd wordt. De insteek van mijn artikelen was eigenlijk altijd: je kent N.E.R.D. waarschijnlijk van She Wants To Move of Lapdance, maar eigenlijk is Provider een veel mooier liedje. Maar die single is geflopt.
Aanrommelen
Het eerste jaar was het een beetje aanrommelen. En dat was prima. Ik schreef een of twee keer per week een blogje, en dat werd met name gelezen door mijn vrienden.
De eerste gastblogger die ik uitnodigde voor Ondergewaardeerde Liedjes (zoals de blog inmiddels heette) was Martijn Vet. Martijn volg ik al jaren op Twitter. Ik ken hem als journalist van een telecomblad, en een paar jaar geleden heb ik eens een interview tussen hem en een klant van me opgezet. Via Twitter kwam ik erachter dat hij net zo bezeten is van muziek als ik (hij presenteert een radioprogramma, doet iets met 3 voor 12 in Nijmegen en heeft een Spotify-lijstje met zijn favoriete nieuwe tracks).
Nadat hij een paar artikelen had geschreven, kwamen we op het idee om samen elkaar op de blog de tent uit te vechten. Martijn wilde wel eens iets schrijven over zijn favoriete ondergewaardeerde White Stripes-liedje, en ik ook (maar dan een ander liedje). De oplossing was simpel: we schreven allebei een pleidooi voor ons liedje en dan mochten de lezers stemmen wie van ons gelijk had.
Dat was mooi! En als je dan toch een vechtpartij organiseert, dan is het wel zo leuk als er meer mensen meedoen. Voor de vijfde battle (over U2) hadden we al acht verhalen, van acht verschillende bloggers. _Needless to say _dat de traffic naar de blog met sprongen omhoog ging: want al die bloggers gingen hun community via Facebook en Twitter oproepen om op hen te stemmen.
Vijftig bloggers
Die battles zijn zo leuk, dat ze inmiddels de blog volledig hebben overgenomen. Af en toe plaats ik nog een blogje dat over één liedje in het bijzonder gaat, maar het merendeel van de blogposts zijn battles. Een jaar later (ik heb het even geteld) hebben meer dan vijftig mensen bijgedragen aan Ondergewaardeerde Liedjes (waaronder Frank Meeuwsen zelf). Een deel van hen hoort tot de vaste kern, zit in een Facebook-groep waarin we (iets te vaak) ideeën voor nieuwe battles opperen. Eén keer liepen de gemoederen al hoog op voordat er een woord op papier stond, maar die zal ik jullie besparen.
Ook de Snob 2000 is eigenlijk begonnen als een battle. Daarom noem ik het ook geen crowdsourcing, want dat impliceert dat je een plan hebt, je zoekt daarbij mensen die je willen helpen en samen voer je het uit. De Snob 2000 ging verder dan dat: het hele idee voor een alternatieve lijst is nooit in ons zelf opgekomen. Het begon met een battle die Martijn opperde: zullen we in de stemweek van de Top 2000 gaan kijken welke liedjes niet de voorselectie van Radio 2 hebben gehaald?
Tot onze schrik stond veel moois er niet bij. Glorybox van Portishead, Nightswimming van R.E.M., No One Knows van Queens of the Stone Age, zelfs geen Black Keys. Zo gezegd zo gedaan: wij allemaal een stukje schrijven over het liedje waarvan wij vonden dat Radio 2 zich ervoor moest schamen dat die niet in de voorselectie stonden. Blogje online gegooid, veel bijval en ongeloof op Twitter.
Shoarmataart
Iemand opperde: waarom maken jullie niet een eigen lijst? De Snob 2000? Leuk! Binnen een paar dagen hadden we een url geclaimd, een Twitter-account en een spreadsheet in Google Docs met 1500 liedjes. Op een gegeven moment waren vijf bloggers tegelijkertijd liedjes aan het inkloppen. We hadden onze eigen codewoorden: ‘shoarmataart’ betekende dat je al wel had gecheckt of een liedje in de keuzelijst van de Top 2000 stond, maar nog niet of iemand anders het al in de spreadsheet had gezet.
En dan. Op een gegeven moment kom je erachter dat je met gratis tooltjes niet zo ver komt als een – ik noem maar iets – Top 2000. Wat zij goed doen, is dat je na het stemmen je top 10 kunt delen met je followers op Twitter en Facebook. Dat wilden wij natuurlijk ook! Of zo’n zoekfunctie, dat je een trefwoord kunt invullen en dat je dan automatisch alle liedjes ziet die dat woord bevatten.
Niks van dat alles. We hadden een enquête-tool waarin alle 1500 liedjes in rijen van drie onder elkaar stonden. Je moest dus met appeltje F zoeken naar jouw favoriete liedje. Geen wonder dat het liedje dat bovenaan stond, van 16 Horse Power, zo veel stemmen kreeg. Ook wilden we een maximum van tien stemmen per persoon instellen, maar dat bleek moeilijk.
Volledig in de soep
Het ging helemaal mis toen de enquete twee dagen online stond en we ontdekten dat er vier liedjes in stonden die zelfs in de Top 2000 staan. Ik haal die liedjes eruit en ze zijn inderdaad meteen weg. Maar daarna ga ik naar de tussenstand, en ik zie dat de rapportage volledig in de soep is gelopen: de vier liedjes zijn wel weggehaald, maar de stemmen zijn blijven staan. Dat betekende dat bijna alle stemmen tot nu toe bij een ander liedje terecht waren gekomen.
Paniek in de tent. Gelukkig hadden we onze technische wizzard Bas van Sambeek, die de schade snel kon herstellen (of me er in elk geval van kon overtuigen dat het allemaal goed zou komen). Dat deed het dan ook.
Nog zo’n onverwacht dingetje: dat de lijst gekaapt zou worden. Een van de bloggers is een fervent fan van Bruce Springsteen. In een of ander forum heeft hij mensen opgeroepen om op Bruce te stemmen. En aangezien er maar één liedje van The Boss in onze lijst voorkwam (hij krijgt genoeg aandacht in de Top 2000, dunkt ons) gingen al deze fans massaal voor Jungleland. Nooit van gehoord, nooit gedacht dat dat liedje zelfs maar in de lijst zou voorkomen.
Het werd dus nummer 1.
Tweet van Don Leo
Ons ultieme doel was erkenning. Een plekje aan tafel bij de Top 2000 A GoGo, of zelfs De Wereld Draait Door (al was ik daar zelf veel te schijterig voor geweest). Uit de hoek van de Top 2000 kwam er eigenlijk maar één bericht: na veel gespam verwaardigde Don Leo Blokhuis zich uiteindelijk om een tweet aan de Snob 2000 te wijden. Dat leverde wel meteen duizenden bezoekers op. Verder haalden we Marketingfacts, KX Radio, De Gelderlander en een hoop obscure blogs. Collega-bloggers van Digimusic maakten zelfs een Spotify-lijst van de Snob 2000.
Maar wat ik het mooiste vond aan de Snob 2000, was dat ik een paar keer per dag naar de hashtag keek en allerlei mensen erover zag twitteren. Als je Twirus moet geloven zijn we zelfs even trending geweest (maar Twirus neemt het niet zo nauw volgens mij). Allemaal mensen die samen met ons een verontwaardiging delen: staan deze liedjes echt niet in de Top 2000, laat staan in de voorselectie? Nee. Door het een naam te geven werd een soort gezamenlijk project van iedereen die vindt dat hij een goede muzieksmaak heeft.
Het project heeft dus vorm gekregen doordat we het open gooiden op Twitter en anderen ideeën aandroegen. We hadden dit niet verwacht, maar het landde in onze schoot.
Serendipiteit dus.
Zonder social media was Martijn nog steeds die journalist die ik vier jaar geleden een keer gesproken heb. Zonder social media zou ik het alleen op borrels en feesten met mensen over muziek hebben. En na drie feestjes zien ze je weer aankomen met je opdringerige muzieksmaak. De meeste bloggers op Ondergewaardeerde Liedjes zijn mensen die ik al volgde op Twitter (en zij mij), en met wie ik op de een of andere manier het gesprek aanging over muziek.
Twitter maakt het gewoon zo veel gemakkelijker om een raakvlak met iemand anders te vinden. En om samen iets gaafs te maken. Mensen die geen Twitter-account hebben, die kunnen zich daar niks bij voorstellen. Dit soort mensen:
_’Ik ga toch niet twitteren dat ik een boterham met pindakaas aan het eten ben?’_
Ze moesten eens weten.
