Digging the digital

Het zal je niet zijn ontgaan dat KPN gisteren heeft besloten de merken XS4ALL, Telfort en Yes Telecom op te laten gaan onder het moedermerk KPN. Internettend Nederland met enig historisch besef stond op zijn achterste benen. XS4ALL is Digitaal Cultureel Erfgoed wat je niet verloren mag laten gaan. Door onder andere XS4ALL maakte Nederland kennis met het internet, zij zijn mede-verantwoordelijk voor de eerste groei in de jaren ‘90 en strijden voortdurend voor digitale burgerrechten. Denk aan Karin Spaink die met XS4ALL streed tegen Scientology over de botsing van auteursrecht met de vrijheid van meningsuiting. De provider daagde spammers voor de rechter, stond voor de rechter tegen Stichting BREIN rondom downloads van The Pirate Bay en ze sponsorde het activistische radiostation B92 in voormalig Joegoslavië ten tijde van de burgeroorlog in dat gebied. Lees op hun eigen site eens de “wie wij zijn” door om een beeld te krijgen van de club

[…] Zonder af te wijken van waar het je om te doen is: een open, vrij en ongereguleerd internet.

Merk keuzes

Zoals marketeer Tadek Solarz al op Twitter zegt:

If you try to be everything to everyone, you’ll be nothing to no one

In de officiële verklaring staat dat de merken worden opgeheven en “op termijn de dienstverlening van deze merken verder te laten gaan onder de vlag van het KPN-merk.”. Maar ik vraag me vooral af wat het betekent voor de bedrijfscultuur van XS4ALL, de maatschappelijke betrokkenheid, het innovatieve vermogen en hun visie op de digitale samenleving. Past het DNA van XS4ALL medewerkers en -klanten bij het DNA van KPN? Ik betwijfel het. KPN gaat verschillende onderdelen in de loop van de jaren samenvoegen onder het eigen merk. Hoe dit zal leiden tot een betere differentiatie als merk is mij nog onduidelijk. Tevens is het nog maar de vraag hoeveel van de betrokken XS4ALL medewerkers zullen blijven na dit nieuws. Ze zijn niet voor niets al jaren de beste provider van Nederland. Zelf geven ze er vijf redenen voor, met op nummer 1: Doe zo veel mogelijk zelf. Medewerkers van XS4ALL doen veel, zo niet alles zelf. Van het bouwen van de servers tot het aanleggen van de kabels.

DIY providers

Met deze stap van KPN wordt weer pijnlijk duidelijk dat internettoegang in Nederland een oligopolie is van een paar aanbieders. Veel klanten laten hun ongenoegen blijken dat ze niet onder de groene corporate moloch van KPN online willen. De petitie om XS4ALL te laten bestaan is immens populair. Ondanks dat XS4ALL al 20 jaar onderdeel is van KPN hebben ze altijd zelfstandig kunnen opereren. Juist die zelfstandigheid is een keuze voor klanten om te kiezen voor XS4ALL. Als er straks alleen nog een keuze is tussen KPN en Vodafone/Ziggo, dan wordt het lastig voor die mensen die meer willen dan alleen een internetverbinding. Die zich willen verbinden aan een merk wat voor meer staat als het gaat om bijvoorbeeld digitale burgerrechten. Door de gecreërde schaarste in internettoegang lijkt het alsof je geen keuze hebt, maar niets is minder waar.

Het deed mij denken aan het Detroit Community Technology Project. In een stad waar 40% geen toegang heeft tot het internet is de digital divide erg hoog. DCTP is een project waar in drie achterstandswijken snel internet is aangelegd, waarna de inwoners zelf zorgen voor verbindingen tussen elkaar. Een mesh netwerk waarbij alle inwoners met elkaar zorgen voor internet toegang. Natuurlijk is ergens een verbinding met de backbone van het internet nodig. Dat hebben ze met een vergelijkbaar project in New York weer opgelost door direct contact te zoeken met de Internet Exchanges. Hier krijg je direct toegang tot het internet, zonder een provider. Hier in Utrecht kennen we Lomboxnet, waar je voor 20 euro per maand snel internet hebt zonder KPN of Ziggo. Of denk aan het recent gestartte Public Spaces in Amsterdam.

In de geest van het Indieweb kun je je afvragen of het interessant is om meer van dit soort lokale toegangsnetwerken op te zetten. Toevallig hoorde ik gisteren de nieuwe column van Douglas Rushkoff waar hij pleit voor een terugkeer naar een meer stedelijke schaal in plaats van het sociale construct van landen

The monarchs needed a myth to get these former peasants to stop identifying with their town or county of origin but as part of a much larger, quite abstract economic and colonial power defined less by geography than control. The myth of Nation was born.

Zoals we een land hebben gecreeërd, hebben we grote bedrijven mogelijk gemaakt. Zoals KPN en Ziggo. Met de afhankelijkheid die er bij hoort. Maar dat zou niet per se hoeven.
Zou het verdwijnen van het merk XS4ALL de kiem zijn voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van internettoegang in Nederland? Met het huidige klimaat rondom privacy, data-gedreven corporaties en digitale veiligheid, meer innovaties rondom mesh-netwerken en het besef dat internettoegang een grondrecht is, ben ik heel benieuwd waar dit heen gaat.