Zo voel ik me vanavond. Niet omdat iemand het fout heeft op het web, maar vanwege de interessante situatie die zich nu ontwikkelt op Twitter. Er is een soort eenzijdige fittie bezig tussen een Twitteraar en de redactie/uitgever van het Basisboek Social Media. Mijn verhaal bestaat uit twee delen die sinds vandaag, door de fittie, met elkaar gelinkt zijn. Het eerste deel had ik al eerder willen schrijven maar het kwam er steeds niet van. Het is typisch zo’n blogpost waar je “even voor moet gaan zitten” om hem te schrijven en dat moment kwam maar niet. Het tweede deel is de afgelopen dagen ontstaan. Ik ben eerlijk gezegd blij dat ik ze nu zo samen kan voegen. Het is een wat langer stuk dan je wellicht van me gewend bent, maar ik ben erg benieuwd naar je reactie.
Deel n – Je mening over een boek verkondigen
Dit verhaal begint voor mij op 7 september met onderstaande tweet:
Weet het nu zeker: Hfdstk 1 van @socialmediaboek is veel relevanter voor studenten dan het hele Handboek Online Marketing bij elkaar. #yamWed Sep 07 05:05:28 via TweetDeck
Frank Meeuwsen
frankmeeuwsen
Inderdaad, ik verkondig hier een mening over een boek. Die ik tegelijk nog eens doorplaats naar de Yammer feed van de Hogeschool Utrecht, waar we eveneens discussies hebben over studieboeken. Ik wist met het plaatsen van deze tweet dat ik een reactie zou krijgen van Patrick Petersen, de schrijver van het Handboek Online Marketing (HOM). Ik ken hem inmiddels lang genoeg om te weten dat hij uitvoerig monitort hoe er over zijn projecten wordt geschreven. Een prima eigenschap trouwens. Zijn tweets heb ik in onderstaande Storify tijdlijn gezet
Mijn aanvullende antwoord is denk ik belangrijk voor de begripsvorming hoe ik naar studieboeken kijk voor mijn studenten CMD. Ik kan Patrick niet op een onwaarheid betrappen in zijn 5 tweets over het boek. Ik waardeer de uitgebreide uitleg. Hij heeft groot gelijk, ik heb hem vorig jaar per email gevraagd of we een deel uit zijn hoofdstuk over viral marketing kunnen gebruiken als lesmateriaal. Sterker nog, dat is komende week wederom lesmateriaal. Omdat ik tot op heden nog niet veel beters ben tegengekomen wat een goede introductie is op dat gebied. Maar dat is het dan ook, een goede introductie. En van mijn taken de komende maanden is te gaan kijken of er beter materiaal is, meer theoretisch onderbouwd en gestaafd, dan de materie die nu in het HOM staat.
Patrick betoogt dat zijn boek is samengesteld uit cases van o.a. internationale thought leaders en modellen die succesvol worden ingezet. Ik neem dat aan en ik zie dat ook in zijn boek. Maar ik zoek studiemateriaal voor mijn studenten. Ik zoek studiemateriaal die diepere inzichten bieden dan allerlei modellen en lijstjes. Een voorbeeld: de SWOT analyse. Het HOM besteed er vier regels tekst aan. Vier regels. Er wordt met geen woord gerept over een confrontatiematrix en hoe je zo’n SWOT moet samenstellen. Als het iets NIET is, dan is het wel “een eenvoudige analyse die de sterkten en zwakten in kaart brengt”. Ik heb nog nooit gehoord en meegemaakt dat een SWOT eenvoudig is. Is dat een diskwalificatie voor het hele boek? Nee, maar het zet voor mij wel de teneur voor dit boek en voor veel andere boeken in dit domein.
Toen ik mijn exemplaar van het Basisboek Social Media in handen kreeg, bladerde ik door de inhoudsopgave en naar wat pagina’s. Wat ik daar las gaf me goede hoop. Na het lezen van de eerste pagina’s van hoofdstuk 1 had ik het idee dat dit boek de goede kant op ging. Jan van Dijk beschrijft de netwerkmaatschappij en geeft een aantal interessante interessante inzichten in de publieke en private communicatie van zender en ontvanger. Daarbij gaat hij in hoe door social media deze grenzen vervagen en er nieuwe combinaties ontstaan. Erg boeiend. Al met al was en ben ik erg tevreden over het eerste hoofdstuk van het boek. Omdat het geen kunstjes leert zoals rijtjes en checklists, maar op een hoger niveau inzicht geeft en verdieping in de materie. Dat is iets wat ik studenten probeer bij te brengen.
Ik sta trouwens niet alleen in mijn mening over HOM. Ik ga geen namen noemen, maar in de afgelopen jaren ben ik zowel binnen als buiten het onderwijs voldoende mensen tegenkomen die allen dezelfde mening zijn toegedaan: “Het is een verschrikkelijk boek, maar er is nu eenmaal nog niets beters”. Ik heb dit gehoord uit de monden van docenten, onderwijsontwikkelaars, online communicatie adviseurs en online marketeers. In het land der blinden is noog koning? Wat me bij deel twee van mijn relaas brengt.
Deel twee – Je mening nuanceren over een boek
Ik heb bovenstaande tweet over het Basisboek Social Media geplaatst zonder het complete boek te lezen. Is dat een doodzonde? Misschien. Met de kennis van nu zou ik er wat genuanceerder over zijn. Wat is het geval? Afgelopen weekend kreeg Flabber-redacteur Robert Engel het boek in handen. Nu ken ik Robert niet persoonlijk (Hey Robert) maar als je schrijver bent bij Flabber en columnist bij Jaap en een Image Macro hebt als avatar, dan is het interessant om even in de gaten te houden. Voor mij zijn dat tekenen dat je kennis hebt van de werking van het web, online memes snapt en langer meeloopt online dan vandaag. Even voor de duidelijkheid: Dit is geen kwaliteitskeurmerk of lijst met criteria, slechts een observatie en inschatting van mij alleen. Robert ging direct als een bezetene tekeer over het boek. Ik heb zoveel mogelijk (relevante) tweets in een tijdlijn bij Storify gezet. Het kan zijn dat de URL van deze tijdlijn nog wijzigt. Mocht je een 404 krijgen, meld me dat even aub.
Robert fileert het Basisboek Social Media per hoofdstuk. En ik las met stijgende verbazing mee. Zo had ik de tweets van Jan van Dijk in het eerste hoofdstuk wel gezien maar niet veel aandacht aan besteed. Wat blijkt? Tot op heden heeft Jan van Dijk nog geen enkele tweet geplaatst. Waar komen die tweets in het boek dan vandaan? Creatieve vrijheid van de auteur, uitgever en vormgeving? Geen idee, maar ik vind het niet netjes. Robert gaat zo nog verder en haalt uit diverse hoofdstukken onwaarheden, onwaaarschijnlijkheden en stelt vragen bij een hoop beweringen. Hij doet dat op zijn eigen ongenuanceerde, harde en wellicht eenzijdige manier. Is het erg dat in het eerste hoofdstuk Second Life nog wordt genoemd? Nee, vind ik niet. Het platform is niet meer zo hip als een aantal jaar geleden, maar het is niet compleet weggevaagd.
Waar ik mij het meest over verbaas is de complete radiostilte van de uitgever van het boek, Boom Lemma. Ik begrijp uit de tweets van Robert dat er wel emailcontact is met de samenstellers van het boek en dat individuele schrijvers contact zoeken met hem. Maar ik zou toch verwachten dat juist een uitgever wat meer publiek zou antwoorden op de beschuldigingen die worden gedaan. Zeker als je een boek publiceert over social media.
Een opmerking (pagina 248) dat het faillisement van de DSB bank anders had kunnen lopen als Twitter was ingezet vind ik een hele gevaarlijke opmerking. Zeker als ik er geen bron of context bij kan vinden. Zeker in een studieboek. Want dat is volgens mij de kern van het betoog van Robert Engel, het gaat hier om een studieboek. Een boek waarmee studenten aan de slag gaan. Dan moet dat kloppen, dan mogen er geen onjuistheden in staan. Juist in een nog zo vloeibaar vakgebied als social media is het heel tricky om een boek uit te brengen waarvan je weet dat het verouderd is als je het manuscript inlevert. Dan is het van belang om zo dicht mogelijk te blijven bij de “gestolde kennis” van een vakgebied. Die kennis en inzichten die door de jaren heen als waar zijn aan te nemen, zonder nu direct een discussie te treden wat die waarheid dan is.
Ik heb in jaar 2 van het vak Marketingcommunicatie studenten een paragraaf laten lezen uit hoofdstuk 1. Over de verklaringen voor de opkomst van social media. En ze daar over laten nadenken en een blogpost laten schrijven. En daarna bij elkaar te reageren. Waarom? Omdat je zo enerzijds studenten direct stof laat lezen die bij de opgegeven literatuur hoort (Hoofdstuk 1 van het boek) en om ze direct zelf te laten ervaren wat het inhoudt om te bloggen en te reageren op elkaar. Eating your own dogfood. Iets wat in mijn ogen Boom Lemma moet gaan doen.
Het is een blijvend en steeds nijpender probleem bij veel communicatie- en marketingopleidingen. Er is niet meer dat ene boek wat alles omvat. Wij gebruiken bijvoorbeeld Floor & Van Raay’s uitstekende Marketingcommunicatiestrategie. Het legt heel goed de basis uit van het vak en gaat dieper in op elementen als strategie en ja, de SWOT. Maar het hoofdstuk over Digitale Communicatie is van een bedroevend niveau. Dus daarvoor moeten we uitwijken naar andere bronnen. Dat zal nog wel een tijdje zo blijven. Ik vraag me af of ik het complete Basisboek Social Media als exclusieve lesstof zou geven. Hiervoor verandert het speelveld te snel en te vaak.
Conclusie
Ik blijf bij mijn oorspronkelijke tweet over het eerste hoofdstuk van Basisboek Social Media. Maar door de Twitter-recensie van Robert Engel ben ik wel kritischer geworden over de rest van het boek. Ik moet dat (nog steeds) in zijn totaliteit lezen voor ik echt een oordeel kan vellen, maar de mening is nu al gekleurd natuurlijk. Tegelijkertijd heb ik zelf geleerd om wat genuanceerder over dit soort zaken te tweeten. Ik heb niet het gevoel dat ik mezelf hoef te verdedigen, maar de tweet laat nu een t eenzijdig beeld zien over het Basisboek Social Media.
Daarnaast vind ik dat uitgevers zich heel bewust moeten zijn over hun communicatie als ze dergelijke boeken uitgeven. Dat ze goed na moeten denken en keuzes maken over een rode draad die in zo’n boek moet voorkomen. Zeker als het een studieboek betreft. Dan kun je niet klaar zijn met een aantal schrijvers die elk een hoofdstuk aanleveren. Ik geloof ten zeerste dat Dsire van Osch en Rene van Zijl hard hebben gewerkt als redactie van het boek. Dat zij er hard aan hebben getrokken om het beste uit de hoofdstukken te halen. Maar je kunt niet alles weten en je kunt niet compleet foutloos werken. Zeker niet als zo’n boek wellicht onder tijdsdruk (nieuw studiejaar! Snel!) ontstaat. Begrijpelijk. Maar zorg dan dat je als redactie en als uitgever n lijn vormt en de conversatie met de buitenwereld aangaat. Hoe vervelend, naargeestig of confronterend die soms is. Ook dat is de kracht van social media en het internet.
