cialdini

Vorige week schreef ik over de Starbucks kaart van Jonathan Stark, waarmee iedereen koffie kon halen. Ik eindig die post met de vraag: Waar liggen de grenzen?

Die grens bleek al snel bereikt te zijn. Programmeur Sam Odio maakte een script waarmee razendsnel geld van de kaart kon worden gehaald. Binnen een paar uur had hij zo’n $600 dollar op een eigen Starbucks kaart staan die hij daarna aanbood op eBay. De opbrengsten gaan naar een goed doel. Starbucks kwam tussenbeide en deactiveerde de kaart van Jonathan.

Daar ligt de grens dus. Zoals Jonathan zelf in een reactie zegt: “I believe that people get what they deserve, good or bad”

Sociaal experiment geslaagd? Op lokaal niveau zeker wel. Op globaal niveau kun je je afvragen of je dergelijke experimenten moet doen. Er zijn altijd anderen die de grenzen op zoeken en bewust overschrijden. Of had Sam een punt met zijn actie?

(Foto: urbanmkr @ flickr)

En van de meest wonderbaarlijke en mooie gevolgen van een netwerksamenleving is dat er nieuwe vormen van samenwerking en delen ontstaan. We kennen al langer het idee van de loyaliteitskaart zoals de Bonuskaart en de IKEA Family Card. En waarschijnlijk heb je een extra exemplaar van zo’n kaart wel eens aan een bekende gegeven zodat je gezamenlijk spaarde voor een bepaald doel, kaartjes voor de Efteling of een dagje Scheveningen. Maar zou je zoiets doen met een prepaid kaart? Kun je zoiets doen met een prepaid kaart? Je zou denken van niet, maar Jonathan Stark laat zien dat het wel kan. Grotendeels gebaseerd op vertrouwen.

Starbucks heeft mobiele applicaties waarmee je geld op een (mobiele) prepaid kaart kunt zetten en direct koffie kunt afrekenen. Het principe van de normale prepaid kaart naar een mobiele telefoon gebracht. Jonathan Stark heeft op zijn site een illustratie van zijn Starbucks Card geplaatst. Inclusief barcode en klantnummer. Door de illustratie op je iPhone te zetten kun je hem als prepaid kaart gebruiken bij de Starbucks. De koffie die je koopt gaat van Jonathan’s kaart af. Let op: Ik weet niet of dit in Nederland werkt!

Dat brengt een interessant issue met zich mee. Want hoeveel freeloaders zijn er die de kaart misbruiken voor gratis koffie? En  hoeveel zijn er die de voorgestelde instructies van Jonathan aanhouden: You get a coffee, you give a coffee. Via het systeem van Starbucks kun je online de kaart aanvullen via Paypal of een creditcard. Niemand dwingt je om dit te doen, tenminste…zo lijkt het. Want Jonathan heeft de kaart een eigen Twitter account gegeven. Hier kun je exact zien wat de balans op de kaart is en of deze wordt aangevuld. Je wordt dus met je neus op de feiten gedrukt hoe de kaart wordt gebruikt. Ondanks het feit dat de giften anoniem zijn, kun je wel zien dát er donaties worden gedaan. Dit overtuigingsprincipe wordt vaker gebruikt en werkt erg goed bij dergelijke constructies. Laat zien hoe anderen een dienst of service gebruiken, laat zien wie je voor zijn gegaan, maak duidelijk hoe anderen het gebruiken en de kans is groot dat anderen dit gedrag volgen. Maar Jonathan gaat nog een stapje verder. Hij heeft een API voor zijn Starbucks kaart gemaakt. Hiermee kunnen andere programmeurs weer applicaties maken die gebruik maken van de data die Jonathan beschikbaar stelt.

Deze ingenieuze aanvullingen op bestaande diensten en producten zijn verschrikkelijk interessant om als gedachtenexperiment op andere branches te zetten en te kijken waar de mogelijkheden. Clubs als Hack de Overheid zijn hier zijdelings al mee bezig, maar kunnen we onze Airmiles passen niet sociaal gaan delen? Of de tankpassen? Waar liggen de grenzen?