Oudere blogposts hebben vaak gebroken links. Pagina’s bestaan niet meer, ze zijn verwijderd, verhuisd of de dienst is gewoonweg opgeheven (looking at you Geocities!) Ik probeer oudere links weer terug te vinden met de Web Archives extensie in Firefox. Dat gaat de ene keer beter dan de andere. Is het geen geschiedsvervalsing? Om oudere links aan te passen naar een Wayback Machine? Geen idee eigenlijk…
archiveren
Blogs als dagboeken voor verslaglegging
Via Twitter werd ik geattendeerd op een blogpost bij de Koninklijke Bibliotheek, over de verslaglegging van de vuurwerkramp in Enschede in 2000. In mijn boek Bloghelden haal ik die ramp aan als het moment dat de Nederlandse blogosfeer extra verslaglegging deed wat zich afspeelde in Enschede. De reden was simpel en kenmerkend voor die tijd. Het ongeluk was op zaterdag. De online berichtgeving bij grote kranten en nieuwssites was er niet, omdat er nog niet zoiets bestond als 24 uur berichtgeving online. Je kunt het je nu niet meer voorstellen, maar in het weekend was het internet een beetje dicht voor nieuws.
Behalve voor bloggers, die waren altijd online en konden prima de laatste updates van de ramp verslaan en publiceren. Zo was oerblogger Tonie één van de eerste journalisten van Planet Internet die weekenddienst had. Wat niet op Planet Internet werd gepubliceerd, zette hij op zijn eigen blog.
Iris Geldermans haalt delen uit het boek aan (dank je!) en legt uit hoe moeilijk het is om als webarchivaris een digitale collectie op te bouwen van blogposts. Ze probeert de blogs van Tonie, Alt0169 en ESC te achterhalen, maar helaas zijn de sites te laat gearchiveerd in de KB. Daarom gaan webarchivarissen niet alleen online op zoek, maar duiken ze net zo makkelijk de kelders in. Snuffelend in dozen met oude opslagmedia met versies van oude websites. Het lastige blijft dat weblogs vaak net zo snel verdwijnen als ze opkomen en ze vaak onvoldoende worden opgeslagen en gearchiveerd door de maker.
Maar inmiddels zien we 20 jaar later hoe waardevol blogs kunnen zijn als extra puzzelstukjes in de berichtgeving rondom rampen. Hoe “de gewone burger” keek naar wat er in de wereld gebeurde. Ik zie het als een extra lens die je op de geschiedenis kunt leggen en de beschreven gebeurtenissen van meerdere kanten kunt bekijken.
Ik ben onder de indruk van de terugblik van Ton en zijn gevoelens en emoties bij de vuurwerkramp, vandaag 20 jaar geleden. Als inwoner van Enschede zag hij van heel dichtbij wat er gebeurde.
Ik bewonder Ton’s vastberadenheid ook nu. Hoe hij schrijft over de afgelopen weken in de intelligente lockdown. Wat het doet voor hem en zijn gezin. Voor zijn collega’s en zijn bedrijf. Dat gebeurt allemaal op zijn eigen domein, zijn eigen moederschip. Ik weet zeker dat deze verhalen, net als de vele andere persoonlijke beslommeringen op blogs, over 20 jaar een veel rijker beeld geven van de coronacrisis. Zijn blog wordt gearchiveerd, ik hoop dat dit ook bij andere blogs minstens zo goed gebeurt.
Daarom is het zo belangrijk om je weblog te archiveren bij het Internet Archive en de Koninklijke Bibliotheek. Voor de Wayback Machine van The Internet Archive gebruik ik de plugin LH Wayback Machine, die bij elke publicatie een snapshot naar het archief stuurt. Bij de Koninklijke Bibliotheek wordt mijn blog al een paar jaar gearchiveerd.
Het verlies van digitale herinneringen
We hebben nu te maken met het Realtime Web, een web van data wat de hele dag om ons heen hangt en voor steeds meer mensen de dagelijkse beslommeringen opslaat, indexeert en indien gewenst deelt. Ik hou van die ontwikkelingen, ben er graag mee bezig en bekijk waar de mogelijkheden liggen. Maar tegelijkertijd graaf ik de afgelopen maanden in het verleden van een deel van het Nederlandse internet en dan stemt het me toch wat somber dat niet alles bewaard blijft. Je kunt je afvragen, is het noodzakelijk dat de vluchtige schrijfoefeningen van duizenden Nederlanders op hun weblog of Hyves bewaard blijven voor het nageslacht? Wie zit daar nu op te wachten? Als samenleving zitten we wellicht niet op individuele weblogs te wachten uit het verleden. Maar heb jij ook niet naar vakantiekiekjes van je ouders en grootouders gekeken? En daar een gevoel van verwantschap bij gevoeld? Een gevoel van die tijd, dat moment er bij gekregen? Je buren zullen weinig bij die foto’s hebben maar voor jou is het de wereld. Net als die oude liefdesbrieven van je ouders of de schriften waarin ze je eerste jaren bijhielden. Daarom moet het web bewaard blijven. Voor de individuele beleving en herinnering in de toekomst.
Maar ook op een metaniveau kan historisch inzicht van belang zijn. Hoe ontwikkelt taal zich in de digitale ruimte, hoe ontwikkelt de nationale beeldspraak, waar zijn digitale verbanden, brandpunten en knooppunten te vinden van historische gebeurtenissen? Door steeds slimmere algoritmes los te laten op grote hoeveelheden data kunnen onverwachte verbanden worden gelegd. Is het niet nu, dan zeker wel in de toekomst.
De Koninklijke Bibliotheek heeft recent besloten om 10.000 Nederlandse sites te gaan archiveren, een nobel initiatief wat ik toejuich! Maar lees ook eens dit verhaal van Jeffrey Zeldman eens over postmortem hosting, vergeet daarbij ook niet de zeer inzichtelijke en aanvullende reacties over het verlies van waardevolle webcontent en wat er aan te doen is.
Wat ga jij doen om je online schrijfsels te bewaren voor toekomstige generaties?