Article

Concerten zijn een prachtige beleving van menselijk samenzijn. Of je nu bij André Rieu op het Vrijthof staat, bij een startend punkbandje in de lokale kroeg of zoals ik zelf recent bij Eddie Vedder in de AFAS Live, een concert is altijd een heerlijk avondje uit.

Ik ben persoonlijk altijd erg benieuwd naar de setlist van een concert. Wordt een vaste verzameling greatest hits wat je geregeld op festivals ziet of krijgen de echte fans de avond van hun leven met b-kantjes, obscure tracks en nieuwe nummers? Of is het iets er tussenin? Zou dit zijn te voorspellen met de technologie die nu steeds belangrijker wordt in ons leven: AI of Artificial Intelligence? Hoe goed kan een algoritme met voldoende rekenkracht en historische data een setlist voor een opkomend concert voorspellen?

Dynamiek van een concert

Laat ik een stap terug doen. Ik ben een gróót Pearl Jam fan. Ik volg de band sinds de begindagen van 1992 en heb het grote geluk ze al een flink aantal keer live te hebben gezien.

Wat me aantrekt bij Pearl Jam is niet alleen de muziek per se maar tevens hun live optredens en de relatie met de fans. Geen enkel concert is bij de band identiek en ze gaan altijd tot het uiterste om elke avond bijzonder te maken. Elke avond kent zijn eigen dynamiek en de band probeert daar met een unieke setlist steeds gehoor aan te geven.

Zo kan het dus gebeuren dat je twee opvolgende avonden Pearl Jam gaat kijken in Amsterdam en thuiskomt met veel verschillende nummers die je live hebt gezien. Want niet alleen spelen ze veel verschillende nummers elke avond, ze spelen ook nog eens lang. Een gemiddeld avondje met Pearl Jam duurt al snel 2 tot 2,5 uur.

Deadheads en robots

Soms komen verschillende gedachten bij elkaar en ontstaat een nieuw idee. Dit is er zo een. Ik zat wat te lezen over AI en algoritmes. Voor de duidelijkheid, ik ben een absolute leek op dat gebied. Ik ken de instrumenten en de mogelijkheden onvoldoende en ik zou niet weten hoe zo’n algoritme nu eigenlijk werkt. Voor mij is dat dan een reden om te leren de mogelijkheden en de kansen die het biedt. Ik lees over prachtige toekomstbeelden en met name in zorg en veiligheid zie ik dat er interessante tijden aanbreken. Maar hoe zit het met creativiteit? Met menselijke inventiviteit? Dat is toch de heersende angst bij al die nieuwerwetserij, “moeten-we-dat-nu-wel-willen-met-z’n-allen” en “ja maar wij mensen dan” redenaties vieren hoogtij.

Later die avond zag ik de trailer voor de nieuwe (vier uur durende!) documentaire “Long Strange Trip” van The Grateful Dead.

Deze band uit de jaren zestig staat bekend om hun vooruitstrevende muziek, kijk op het leven én concerten. Afgezien van de muziekstijl, zijn er veel overeenkomsten hoe The Grateful Dead en Pearl Jam in de muziekwereld staan. Fans gaan voor alles, muziek is een levend iets en geen enkele avond mag hetzelfde zijn. Oh en niet te vergeten, neem gerust de audio van het concert op en deel het met anderen. Ik schreef al eens eerder over hun relatie met de fanbase en de experimenten die ze doen.

Het idee

Het zette me aan het denken. De setlists van Pearl Jam zijn moeilijk te voorspellen. In tegenstelling tot andere bands kiezen zij elke avond voor een verschillende setlist. Niet elke avond dezelfde lijst met hits en publiekslievelingen afdraaien, maar steeds een duik in hun rijke archief om met verrassingen te komen. Een paar nummers komen altijd wel terug op gezette momenten maar verder is het altijd afwachten wat er komt.

Maar zou een algoritme een setlist kunnen voorspellen? Als je er genoeg data instopt van eerdere concerten, zou het dan mogelijk zijn om voor nieuwe concerten een gok te doen wat de setlist gaan worden? En als je dat combineert met bijvoorbeeld datum, of het om een festival gaat, in welke plaats het concert is en of er recent een nieuw album is verschenen?

Kleedkamer versus serverkracht

Ik heb geen idee of dit kan. Stiekem hoop ik dat een algoritme niet verder komt dan 40% goed voorspellen van de setlist van die avond. Ik geloof dat de band gezamenlijk een uniekere setlist kan samenstellen dan wat mogelijk is gebaseerd op historische data.

Ik denk dat 6 bandleden in een kleedkamer nog altijd creatiever kunnen zijn dan een rekenmodel. Een rekenmodel dat wel is gevoed met de creativiteit van de band door de jaren heen, maar ik hoop stiekem dat het niet accuraat genoeg kan voorspellen welke nummers op een avond worden gespeeld.

Maar wat als het dat wél kan? Stel nu dat we een algoritme hebben wat voor elke avond van een tour de setlist kan voorspellen? Ik zou er eerlijk gezegd niet blij van worden en snel de code vernietigen. Een onderdeel van elk concert van Pearl Jam is de verrassing van de setlist. Ik zou dat niet willen laten verpesten door een algoritme. Maar als het er is, dan weten we dus dat het kan. Missie geslaagd? Ik weet het nog niet…

Hoe zou zo’n rekenmodel werken?

Ik ben een absolute leek op het gebied van algoritmes, data verwerking en kansberekening. De volgende gedachtegang mag je wat mij betreft gebruiken om gaten in te schieten, te verbeteren of te veranderen.

1. Verzamel bestaande data van eerdere concerten. Bijvoorbeeld bij de API van Setlist.fm of sites als http://livefootsteps.org/ of Pearljam.com zelf.
2. Verzamel data wanneer albums zijn uitgebracht.
3. Verwerk deze data en maak een rekenmodel.
4. Neem hierin mee hoe tours, nieuwe albums en setlists zich tot elkaar verhouden. Een fan heeft al eens zo’n model gemaakt zoals is te zien op de PJ20 DVD.
5. Daarna moeten we wachten op een nieuwe concertreeks van Pearl Jam.
6. Maar wellicht kunnen we al eens testen met andere bands of andere sets van historische data. Wellicht van The Black Crowes of The Grateful Dead? Zij geven geen concerten meer en zo kun je het model al testen?
7. Komt er een nieuwe concertreeks? Op basis van de hoeveelheid concerten, plaatsen en data, komen we met een gok voor de setlists.
8. Neem hier eventueel nieuw materiaal in mee
9. Bij elk concert, vlak voor ze starten, maken we de setlist bekend zoals het algoritme het heeft bedacht.
10. Gedurende het concert houden we bij waar we juist zijn en waar we fouten maakten
11. Deze nemen we mee in de voorspelling voor het volgende concert
12. Herhaal de reeks.

Is dit al eens gedaan?

Ik heb er geen uitgebreide studie naar gedaan maar in een Twitter conversatie met andere fans en kenners in de materie komen al wel ideeën naar boven onder andere over CreativeAI. Maar er zijn al eerdere pogingen gedaan rondom Phish en (daar zijn ze weer) The Grateful Dead. Ik wil hier de komende tijd nog wat meer onderzoek naar doen.

Hoe nu verder?

Op Twitter is al een verwoede discussie gaande met kenners en liefhebbers. Ik hoop samen met een aantal van hen een eerste stap te kunnen zetten. Ik denk dat ik eens contact zoek met de eigenaar van livefootsteps.org, aangezien die een vrij complete database hebben. En daarna? Kom maar met ideeën. Ik wil hier wel verder mee!