Digging the Digital

Vol Blogdrift!

sociale silo

Persoonlijke websites zijn het echte sociale netwerk

door 2 Comments

The OG Social Network: Other People’s Websites (blog.jim-nielsen.com)

“Organize the world’s information and make it universally accessible and useful.”
That’s Google’s stated mission.
But what if the world’s information becomes locked in disparate silos, inaccessible to a search engine? Is there a future where Google dies on the vine, not enough content to mak…

Jim’s beschrijving van het originele sociale netwerk is recht in de roos. Google begon deze eeuw met mooie diensten die een web mogelijk maken waar je eenvoudig kunt publiceren (Blogger), je interesses kunt bijhouden (Reader) en elkaar vindt (Search). Door krachten buiten Google om, heeft de geschiedenis een ander pad gekozen. Meer sociale silo’s waar het moeilijker is om uit te breken. Facebook, Twitter, en Google probeerde steeds te volgen met Google Wave en Google+.

In de blogpost van Jim staat een interessante stelling, zou Google’s PageRank vandaag de dag nog worden uitgevonden? Google werd groot door de kracht van communities. Mensen die naar elkaar linken en in de links een kwalitatief oordeel geven over de waarde van de sites. Door het PageRank-algoritme zijn meerdere algoritmes ontstaan. Maar zou PageRank nu nog wel het meest effectief zijn om mee te beginnen? Want veel van waarde zit besloten in de sociale silo’s. Klaar om te gelde te maken voor adverteerders. De aantallen openbare links tussen sites van mensen, het persoonlijke web, is vele malen minder dan 10 – 15 jaar terug.

Het doet me denken aan een Twitter discussie (link ik toch weer naar een silo!) over de kracht van algoritmes versus kenners. Ze kunnen elkaar versterken als het goed gebeurt, maar dan moet het wel beschikbaar zijn.

Zou Jim gelijk hebben aan het einde van zijn blogpost? Zal het web toch weer terugbuigen naar persoonlijke sites? Ik hoop het eigenlijk wel. Als het maar slim en eenvoudig kan.

Het Grote Gedoe van webloggen

door 65 Comments

Shakespeare zou een blogger zijn. Bob Dylan volgens mij ook wel. Patti Smith blogt en nieuwsbrieft. Net als Nick Cave. Zij gebruiken de middelen die ze voor handen hebben om hun verhaal naar buiten te brengen.

Na de boekdrukkunst is de globale publicatiemachine van het internet de uitvinding die alles gelijktrekt. Een level playing ground voor iedereen. Iedereen krijgt toegang, iedereen kan lezen en schrijven op het internet.

Tenminste, dat was de belofte.

Inmiddels weten we wel beter. Ik loop die zijweg nu niet in waar ik kan fulmineren over Big Tech en de invloed van algoritmisch data-gedreven advertentienetwerken. Even terug naar de belofte.

Hyperlinks subvert hierarchy schreef Doc Searls al in Cluetrain Manifesto, de thesis werd daarna de ondertitel van een eerdere incarnatie van dit blog. Ik geloof er nog steeds in, maar het wordt lastiger. Het is nog altijd een wonder dat iedereen die zou willen, een eigen moederschip kan bouwen en een eigen mening kan publiceren. Ongehinderd door moderators, algoritmes en stilistische keuzes in lengte en opmaak. Toegankelijk voor iedereen. Zonder een account te moeten aanmaken waarmee je alleen in die sociale silo kan bewegen.

Shakespeare zou zeker Twitter gebruiken om zijn voorstellingen te promoten. Da Vinci schreef notitieboeken vol met zijn uitvindingen, ideeën en inzichten. Zou hij een Digital Garden hebben gemaakt als hij de mogelijkheid had?

De verhalen van Merel en Elja bij Kitty zetten me aan het denken. Net als de opmerkingen van Ton over de video’s.

Ongetwijfeld zitten er drommen mensen dagelijks op Facebook toxische memes te re-sharen die prachtige eigen blogposts hadden kunnen schrijven.

Ton Zijlstra

Het klopt. Het is nu eenmaal eenvoudiger om even snel wat te twitteren, een Instagram Story te updaten of memes te delen op waar-dan-ook. De netwerken hebben dat bewust zo eenvoudig gemaakt en zorgen nauwgezet voor een netwerkeffect op al je berichten. De dopamine is niet aan te slepen in je brein met al die likes, shares, hartjes en 💯’s. Ik herken het.

Zou Merel nu nog steeds een blog starten zoals ze in 2001 deed? Of komen haar verhalen op een andere manier de wereld in? Is de vlogger van nu een blogger van toen? Ik denk het wel. Tegelijk zijn er drommen bloggers die het zelf niet weten en hun tijd verdoen op andermans netwerken in plaats van een eigen moederschip te bouwen.

Het bijhouden van een blog is al snel gedoe. Merel en Elja zeggen het allebei, je gaat meer rekening houden met je publiek (al doet Elja dat weer minder dan interviewer Kitty) en het technisch onderhoud van een eigen moederschip is nu eenmaal meer werk dan de leasebak die Twitter of Instagram heet.

En toch.

En toch.

Ondanks het gebrek aan publiek, ondanks het gedoe dat WordPress heet en het Grote Gedoe dat WordPress plugins heet. Ondanks dat alles vind ik niets waardevoller dan wat aanklooien in deze garage. Zonder zakelijke bijbedoelingen. Zonder al teveel rekening te moeten houden met mijn lezerspubliek en vooral zelf te oefenen. Oefenen in schrijven, schrijven, schrijven. Het is pas sinds een paar jaar dat ik bewuster op mijn schrijfstijl let. Ik schrap meer. Herschrijf. Begin ergens in het midden en Duplo daarna een verhaal in elkaar. Ik schrijf de zinnen al in mijn hoofd terwijl ik koffie maak.

Klooien aan de motor met de garagedeur open. Iedereen die interesse heeft kan meelezen. Ik maak me niet te druk om vindbaarheid van blogs. Ik heb er geen zakelijk belang bij. Het is een zoektocht waar ik soms in cirkels loop. Of soms weer nieuwe paadjes ontdek waarvan ik me afvraag hoe ik die al 20 jaar heb kunnen missen. En waar ik met veel plezier rondloop om iets nieuws te ontdekken en aan anderen te laten zien.

Welkom.

Waarom een online identiteitsbewijs niet werkt

door 12 Comments

“Ik denk dat Gordon gelijk heeft, ik weet niet hoe dat juridisch kan. Alle anoniempjes, de zogenaamd heldhaftige toetsenridders, die daar maar in hun zolderkamertje verschrikkelijke teksten uitgooien, niet meer anoniem. En de techbedrijven die hebben ook echt een verantwoordelijkheid. Die hebben te lang gezegd “We weten het niet”. En daar is ook echt een rol en goed genoeg kan Brussel dit ook veel beter regelen. Maar de stap is eigen gedrag en benoemen wat er gebeurt in je omgeving. Iedereen kent iemand, bespreek het. Dat is niet politiek-correct zijn, dat is een fatsoenlijke samenleving willen zijn. “

Aldus D66 lijsttrekker Sigrid Kaag bij Goedemorgen Nederland op 12 maart. Het fragment is terug te kijken vanaf 4 minuten in de uitzending.

Het is een lastig dilemma. Je wilt aan de ene kant dat mensen zich vrij kunnen bewegen op het internet maar tegelijk wil je de haatzaaierij, polarisatie en online pesten terugdringen. Doe je dat door aanpassingen in moderatie, betere wetgeving die zowel in het vleesleven als het digitale leven geldig is of doe je dat door meer restricties op internet?

In reacties online (hoe ironisch) wordt al snel gesproken dat Kaag een online identiteitsbewijs wil als je iets wil doen op het web. Ik lees dat niet in de bovenstaande uitspraak, anders dan dat ze het initiatief van Gordon steunt. Hij heeft een petitie overhandigd aan Sander Dekker. Hij wil dat je een geldig identiteitsbewijs moet overleggen voordat je een socialmedia-account kunt aanmaken.

Zonder bewijs geen internettoegang

Maar waar leg je de grenzen over zo’n account? Als ik een account wil starten op een sociaal netwerk, dan moet ik een identiteitsbewijs tonen. Wie bepaalt wat een sociaal netwerk is? Wat als ik een blog wil maken met reactiemogelijkheden? Of een nieuwsbrief starten? Iets op een chatkanaal zoals Discord wil plaatsen? IRC? Youtube video’s opnemen? Vimeo? Een Slack kanaal wil starten? Lid wil worden van een Slack kanaal? Een semi-publiek forum? Een betaald en afgesloten forum? Een Telegram groep? Signal? SMS? Wat als ik op mijn lokale computer notities plaats die automatisch worden gepubliceerd op een website? Wat als ik een eigen server heb in mijn eigen huis en ik host vanaf daar een wiki met open source software? Kan ik op Github een account aanmaken met bijbehorende site? En hoe werkt dit op mobiele apps? Kan ik in 2031 zonder identiteitsbewijs nog wel het internet op? Krijg ik dan nog wel een modem met toegang? Moeten mijn kinderen straks een bewijs van goed gedrag overleggen om een internetabonnement af te kunnen sluiten?

Dit is geen apocalypisch scenario waar een alziende overheid elke online beweging in de gaten houdt en er op acteert. Ik schets de glijdende schaal van dit soort plannen. Technologie en wetgeving liggen al decennia met elkaar in de knoop. Stel dat Europa het voor elkaar krijgt dat een identiteitsbewijs verplicht is voor tot een sociale netwerken. Hoe bepaal je dan wát een sociaal netwerk is voor toekomstige bedrijven? En wie controleert de identiteitsbewijzen? Moet dat met een kopie paspoort of is hier een scenario denkbaar voor blockchain toepassingen? Een app als IRMA geeft aan een sociaal netwerk simpelweg door dat jij een natuurlijk persoon bent. Verder niet wie je bent, wat je BSN is of wie je vrienden zijn. Maar dan schiet je mogelijk het doel voorbij. Want dat moet volgens Gordon zijn: Als jij mensen lastig valt op het web, dan weten we je te vinden en krijg je een gepaste straf.

De kracht van anoniem online

Hoe dan om te gaan met mensen die zich juist anoniem willen bewegen op het web. Omdat ze zich dan vrij voelen, juist vanwege hun geaardheid. Hoe gaan we dan om met klokkenluiders? Hadden we dan iets als de Panama Papers gehad?

Ik ben het met Gordon eens. Nooit gedacht dat ik zo’n zin op mijn blog zou zetten, maar goed. Ik ben het met hem eens. Er moet iets gebeuren tegen het ongebreidelde populisme, pesten en haatzaaien op het web. Ik geloof niet in een online identiteitsbewijs. Het web heeft geen landsgrenzen, kent geen fysieke mogelijkheden om een identiteitsbewijs af te dwingen (grensposten) en omdat het internet de grootste archiefkast en kopieermachine ter wereld is, zijn de nadelen van een online identiteitsbewijs te groot. Plus, wie weet wat een toekomstige overheid er onder haatzaaien gaat verstaan. Waar liggen die grenzen?

Reset het verdienmodel

Naar mijn mening zit de oorzaak van de problemen bij de netwerken zelf. Expliciet bij het verdienmodel van de netwerken. Een verdienmodel dat is gebaseerd op het versterken van woede. Het verdienmodel dat draait op advertenties. Om dat mogelijk te maken zijn er twee machines nodig:

  1. Zoveel mogelijk data van advertentiekijkers om voor de adverteerder betrouwbare cijfers te leveren tegen een acceptabele prijs voor die data
  2. Hou de advertentiekijker zo lang mogelijk op je platform om je platform relevant te houden voor de adverteerder. En om meer data van de advertentiekijker te krijgen.

Techbedrijven hebben een direct belang om jou zo lang mogelijk op hun platform te houden: Meer data, meer interactie tussen gebruikers (wie liket wat, wie praat met wie en wie retweet wat) om zo het netwerk van potentiële doelgroepen in kaart te brengen. En dat voor een zacht prijsje bij een adverteerder aan te bieden. Of een politieke partij. Of een andere overheidsdienst.

Nog niet zo lang geleden schreef ik in mijn nieuwsbrief: “[…]het afsluiten van Trump’s account als dat van Sci-Hub zijn wat mij betreft geen stap in de goede richting. Het lost het onderliggende probleem niet op, het verdienmodel van de netwerken. Die zijn gericht op algoritmische amplificatie voor het eigen gewin. Als dat blijft bestaan, zal er altijd een prikkel zijn om de gebruikers langer op de site te houden en inmiddels blijkt dat ophef en polarisatie daar voor kan zorgen.”

Ik schrijf wekelijks over deze onderwerpen. Wil je op de hoogte blijven, dan kun je je gratis abonneren op mijn nieuwsbrief OPEN.

[mailerlite_form form_id=5]

Mensen blijven mensen. Zelfs met een online identiteitsbewijs zullen we manieren vinden om elkaar dwars te zitten, te pesten en onwelriekende gedachten te verspreiden. Het internet verandert niets aan dat primaire gedrag. We kunnen wel zorgen voor een verandering in de prikkel van internetbedrijven om geld te verdienen. Het afsluiten van bepaalde prikkels zoals ongebreidelde groei door VC geld, gebaseerd op dataverzameling en -verhuur. Opsplitsen van techbedrijven verandert niets aan die prikkel. Wetgeving en regulering wel. Daar heeft Sigrid Kaag een goed punt. Brussel kan daar meer in betekenen dan Den Haag. Zoals sociale netwerken geen silo meer moeten zijn, dragen wij niets bij door van Nederland een silo te maken en af te sluiten van Europese en wereldpolitiek.

Hoe gaat PublicSpaces het internet terugwinnen?

door 5 Comments

“De vijand van de vijand is mijn vriend”. Het was één van de opmerkelijke uitspraken die Geert-Jan Bogaerts gisteren deed tijdens de 37e editie van de Media Villa, getiteld “Het internet is stuk”. Voor een volle zaal in de prachtige Stadsvilla te Arnhem ontvouwde Bogaerts de plannen voor PublicSpaces. Een initiatief om de weeffouten in het internet te herstellen, “Reclaiming the internet as a force for the common good.” volgens hun manifesto. Een manifesto wat klaarblijkelijk tijdens een bezoek aan de meubelboulevard is geschreven. Dat vind ik dan wel grappig.

Het verhaal van Geert-Jan is verre van grappig maar bloedserieus. Het internet is stuk (of in de war, zoals moderator Marco Derksen al liet zien in zijn intro) en we moeten er iets aan doen. In zijn rol als hoofd Innovatie & Digitale Media bij de VPRO heeft hij een coalitie van omroepen, culturele instellingen en relevante instellingen verzameld om een alternatief te bieden voor de datagedreven, algoritmische surveillance-netwerken uit Silicon Valley. Dat gaat verder dan alleen Facebook en Twitter.

Uitgangspunten

Geert-Jan geeft een voorbeeld uit eigen koker. Bij de VPRO stelde hij de vraag: “Kunnen we de Facebook pixel van onze site verwijderen?” Dit is een stukje code dat er voor zorgt dat Facebook je kan volgen buiten hun netwerk met als doel een meer gedetailleerd profiel van je te krijgen om aan de hoogste commerciele of politieke bieder beschikbaar te stellen. Zou de VPRO deze pixel van hun site kunnen verwijderen? En kunnen we ons YouTube kanaal sluiten en zelf de video’s aanbieden?

De antwoorden waren ontnuchterend. Dat kon niet. Het bezoek vanaf deze platformen was enorm en ze zouden zichzelf in de voet schieten om er mee te stoppen. Maar het voelde niet lekker. Want ondertussen gaan er wel publieke gelden naar medewerkers wiens taak het is om deze sociale silo’s te voeden met artikelen en video’s. Kan dat niet anders?

Volgens Geert-Jan en vele anderen kan dat inderdaad anders. Hij ontvouwt het plan rondom PublicSpaces. Een open, soeverein, transparant platform met twee kernprincipes:

Adoptie en ontwikkeling van software

PublicSpaces staat er niet alleen voor. Want laten we eerlijk zijn, ons kleine kikkerland is een veertje in de digitale orkaan die uit Silicon Valley komt. Maar op Europees niveau staan we sterker. De coalitie heeft inmiddels gesprekken met de BBC, met Duitse omroepen en het Franse Louvre is eveneens geïnteresseerd.

Maar wat ís PublicSpaces dan?

PublicSpaces wil een alternatief bieden voor de sociale platforms als het gaat om identificatie en interactie. Er zijn drie onderdelen die de komende maanden aandacht hebben: De organisatiestructuur, bewustwording/adoptie en productontwikkeling.

Wat betreft de productontwikkeling, daar gaat het vooral om het adopteren en verder ontwikkelen van bestaande componenten die snel inzetbaar en bruikbaar zijn in de omgevingen van de coalitiepartners. Wat betekent dit praktisch?

PublicSpaces zal binnenkort starten met een viertal componenten die je op publieke sites zult vinden:

  • Voor het reageren op websites, zal Isso worden ingezet, een reactie-plugin die vergelijkbaar is met WordPress comments en het commerciële Disqus.
  • Authenticatie op diverse sites gebeurt veelal met Facebook of Twitter accounts. Hier zal het Nederlandse initiatief IRMA naast worden geplaatst.
  • Signal wordt een alternatief voor Facebook Messenger bij de deelnemers.
  • Naast Youtube zullen video’s een plaats krijgen op DTube

Tante Ria op Facebook

De ambities van PublicSpaces zijn niet gering. Gezien de deelnemers in de coalitie, de raad van advies en de steun die het initiatief krijgt, denk ik dat er echt wel iets mogelijk is. Ik heb me nog onvoldoende verdiept in de technische keuzes die ze maken, behalve Signal dan. Die gebruik ik geregeld en dat bevalt me goed. Ik begrijp alleen niet goed hoe PS dit als publiek instrument op hun sites wil inzetten. Dtube ken ik een beetje. Ik weet dat het is verbonden aan de Steemit community. Een snelle blik op de site en wat zoekopdrachten maken me niet héél enthousiast voor deze keuze als videoplatform. Daarnaast, om in te loggen heb je een Steemit-account nodig. Maar daar zit een wachttijd op van 1 tot 2 weken. Niet heel uitnodigend… Volgens mij passen de ontwikkelingen rondom Peertube beter bij de plannen van PublicSpaces.

De reacties uit de zaal waren wisselend. Uiteraard is men sceptisch. Hoe verwacht de organisatie een duurzaam en stevig tegenwicht te bieden aan de schijnbaar onuitputtelijke geldboom die ergens in Silicon Valley staat? Als er gebruik wordt gemaakt van open source, wie is dan uiteindelijk aan te spreken als er iets mis gaat? Hoe krijg je Tante Ria zover om over te stappen naar een ander systeem terwijl het Facebook juist zo gezellig is met de familie en vrienden? Hoe denkt PS aan inkomsten te komen?

Het zijn allemaal valide vragen en ze zijn inderdaad niet direct te beantwoorden zonder in een religieuze welles-nietes discussie te vervallen over de kracht van Facebook, over open source en over het elitaire karakter van het initiatief.

Maak je moederschip

Maar moet het dan maar níet gebeuren? Moeten we dan maar rustig blijven liggen terwijl onze persoonlijke data aan de hoogste bieder wordt doorgegeven? Ik denk in elk geval van niet. Ik denk dat het tijd is om dan maar elitair te zijn en de eerste stappen te zetten. Door te stoppen met Facebook. Een adblocker te installeren en een goede browser te gebruiken, zoals Firefox. Alhoewel, is een adblocker nog wel zo elitair?

Maar eveneens door de kont tegen de krib te gooien en gewoon stug door te gaan met wat ik hier doe. Mijn eigen moederschip vorm geven. Niet meer primair van me te laten horen op Twitter of een ander netwerk. Mijn eigen posse om me heen te verzamelen en het verschil gaan maken. Door dingen te doen. Door de verbinding te zoeken bij allerlei initiatieven die er al zijn.

Geert-Jan, zie dit als een open uitnodiging om eens verder te praten hoe ik jullie kan helpen. Want ik wil helpen. En ik kan helpen. Tijd voor koffie?

Oh, en die uitspraak “De vijand van mijn vijand is mijn vriend”? Die kwam van een Nederlandse mediamagnaat die graag meewerkt aan elk initiatief dat de hoofdklem verzwakt die de sociale silo’s om zijn intellectueel eigendom heeft. Populaire Nederlandse TV programma’s die achter dit initiatief staan en er actief aan meewerken? Dan komt het pad van bewustwording en adoptie in een stroomversnelling. Ik voorzie spannende tijden.